Czujesz, że ostatnio częściej nie masz ochoty na posiłki, a może dostrzegasz ten stan u bliskich? Długo utrzymujący się brak apetytu u dzieci i osób starszych może nieść ze sobą bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. Dlatego, warto pozostać czujnym i w razie problemu odpowiednio zareagować – w jaki sposób? Odpowiadamy poniżej.
Dlaczego zdrowy apetyt jest tak ważny?
To zabawne, ale wyraz „apetyt” często kojarzy się nam ze słodyczami albo z tym, że ktoś jest ciągle nienajedzony – wtedy wówczas możemy usłyszeć wypowiadane z lekkim przekąsem uwagi od bliskich osób. W dzisiejszym artykule nie będziemy jednak krytykować towarzyszącej od czasu do czasu każdemu ochoty na słodkie pokarmy ani nic tych rzeczy. W zamian przybliżymy Ci, czym konkretnie jest zdrowy apetyt oraz wskażemy na sprawdzone sposoby na przywrócenie łaknienia.
Dlaczego ten temat jest dla nas taki ważny? Zacznijmy od początku, czyli od głodu – kiedy zaczynamy go odczuwać, jest to oznaka, że należy dostarczyć sobie pożywienia. Co więcej, potrzeba zjedzenia posiłku jest jak najbardziej naturalna w dużym skrócie, po prostu pomaga nam przetrwać, ponieważ dzięki niej wiemy, że nadszedł czas na przyjęcie niezbędnego do życia pokarmu.
Regularne i dostosowane do indywidualnych potrzeb warunki prowadzenia diety są wyjątkowo istotne także dla utrzymania pełnej witalności i zdrowia. Wraz z jedzeniem do organizmu przekazywane są ważne składniki mineralne i witaminy, których obecność jest niezbędna dla prawidłowego zachodzenia wielu procesów metabolicznych. Pożywienie dostarcza nam również energii, dzięki której możemy podejmować najróżniejsze czynności oraz utrzymać organizm w zdrowiu, ograniczając ryzyko niedoborów.
Co w takim razie może wydarzyć się, kiedy przestaniemy odczuwać głód? Długotrwale utrzymująca się utrata łaknienia wiąże się z naprawdę poważnymi konsekwencjami skutkującymi zaburzonym funkcjonowaniem całego organizmu. Brzmi to dość niepokojąco? Spokojnie, jak zawsze służymy swoją pomocą, dlatego dzisiaj podpowiemy Ci, jak postępować w razie zaniku apetytu. Na początek, dobrym pomysłem może okazać się ustalenie przyczyny występującego zaburzenia łaknienia, dzięki której w dalszej kolejności o wiele łatwiej będzie Ci podjąć odpowiednie kroki. W takim razie do dzieła.
Błędy żywieniowe powodujące brak łaknienia – przyczyny zaburzonego apetytu
Gdzie leży sedno problemu? Zapewniamy Cię, że bardzo często naprawdę nie trzeba zbyt długo szukać. Zarówno w przypadku dzieci, jak i osób starszych, problemy z apetytem mogą mieć swoją przyczynę w błędach żywieniowych. Jakie są zatem najczęściej występujące nieprawidłowe zachowania dietetyczne? Tych praktyk zdecydowanie warto unikać:
- zmuszanie do jedzenia,
- serwowanie zbyt dużych porcji,
- przekarmianie,
- podawanie zbyt mało wyrazistych, mdłych posiłków
- oraz (istotne w szczególności u dzieci) spożywanie przekąsek oraz słodzonych napojów w dużych ilościach pomiędzy posiłkami.
Kojarzysz takie zachowania? Z pewnością nie brzmią one przyjemnie, prawda? Niestety ich bardzo częstym skutkiem jest znaczne osłabienie apetytu, a w konsekwencji nawet brak łaknienia.
Może zastanawiasz się, co w takim razie należy zrobić, aby uniknąć tego rodzaju przykrych problemów i pomóc w zbudowaniu zdrowej relacji z jedzeniem u dziecka oraz podtrzymaniu prawidłowych nawyków żywieniowych u seniora. Mamy na to odpowiedź – przede wszystkim zwróć szczególną uwagę na indywidualne potrzeby organizmu w zależności od wieku i stylu życia. Oczywiście, zdrowa, zróżnicowana dieta jest istotna dla każdego, na wszystkich etapach życia, jednak jej prawidłowe spersonalizowanie to świetne i proste lekarstwo na brak łaknienia.
Czekasz na jeszcze więcej kluczowych porad? Specjalnie dla Ciebie trzymamy coś jeszcze w zanadrzu. Z pewnością zalecamy także dążenie do zachowania złotego środka między karmieniem a przekarmianiem. Jeśli dziecko lub senior nieustannie otrzymuje za duże porcje przeznaczone do spożycia na raz, może to skutkować zniechęceniem i pogorszeniem się apetytu. Regularne przekarmianie lub zmuszanie do jedzenia na dłuższą metę jest w stanie prowadzić do zaburzonej relacji z jedzeniem.
Dobrze, kilka fundamentalnych kwestii mamy już za sobą, ale to oczywiście nie koniec, ponieważ dopiero się rozpędzamy w naszej dzisiejszej żywieniowej podróży.
Brak apetytu u dzieci i seniorów – różnice i cechy wspólne
Podstawowa różnica związana z apetytem u dzieci i seniorów dotyczy przebiegu procesów metabolicznych. To dosyć zrozumiałe prawda? Jednak dla ścisłości doprecyzujmy - w przypadku osób starszych dochodzi do zmian w ilości wydzielanych hormonów odpowiedzialnych za uczucie głodu oraz sytości. Dodatkowo, u seniorów zachodzący zmiany w układzie pokarmowym - obserwujemy zmniejszenie produkcji śliny i zawartości w niej enzymów trawiennych, zmiany w funkcjonowaniu wątroby, dróg żółciowych i trzustki, czego wynikiem jest ograniczenie wydzielania żółci i enzymów trawiennych. Wynikiem tego jest upośledzenie trawienia i wchłaniania białek i tłuszczów oraz przyswajania wielu minerałów i witamin. Szczególnie ważne w żywieniu osób starszych jest zwiększenie podaży i przyswajalności białka z powodu postępującej w zaawansowanym wieku sarkopenii (utraty tkanki mięśniowej). Z kolei, najmłodsi członkowie rodziny, z uwagi na zachodzące w ich młodych organizmach przemiany oraz wzrost, w naturalnej sytuacji powinni odczuwać większy apetyt – w końcu chyba każdy zna takiego małego głodomora.
Nagłe problemy z łaknieniem u dorosłych mogą występować także z uwagi na stany depresyjne związane z uczuciem samotności. Niestety, niekiedy u seniorów pojawiają się także problemy z pamięcią utrudniające prowadzenie zdrowego stylu życia. Na porządku dziennym zdarza się wówczas zapominanie posiłkach czy zakupach spożywczych. Jak pewnie się domyślasz, takie postępowanie może bardzo szkodliwe i wyniszczające dla organizmu. Do wszystkiego dochodzi także zmniejszona ilość aktywności fizycznej, która również przekłada się na niższy apetyt.
Pogorszone łaknienie u dzieci i starszych może mieć także podobne przyczyny. Niewątpliwie, wrogiem każdego z nas w różnych dziedzinach życia jest nadmierna monotonia. W obszarze diety objawia się ona w powtarzalnych, niedopasowanych do indywidualnych kubków smakowych posiłkach. Mało doprawione potrawy wpływają bowiem na osłabienie wyrazistości smaku całego dania, przez co staje się ono zdecydowanie mniej apetyczne.
Każdy z nas je też oczami, czyż nie? Dlatego karygodnym wykroczeniem w codziennym gotowaniu, którym powinna zająć się dietetyczna policja, może być także nieatrakcyjny wygląd potrawy. O tym punkcie w szczególności pamiętaj, kiedy będzie gotować dla małych smakoszy, ponieważ to właśnie oni potrafią być pod tym względem niebywale krytyczni.
Z racji naszego zainteresowania naukowego, nie mogło również zabraknąć zagadnienia prawidłowego zbilansowania posiłków, które powinny zawierać m.in. odpowiednie ilości witamin z grupy A i B. Dlaczego akurat te związki chemiczne są takie ważne? Już tłumaczymy – właśnie ich niedobory mogą przyczyniać się do występowania problemów z apetytem. Oczywiście mają one również jeszcze inne właściwości, o których piszemy poniżej.
- Witaminy z grupy A odpowiadają m.in. za proces widzenia, a także prawidłowy wygląd włosów, skóry i paznokci. Dodatkowo obecność tego składnika w diecie wzmacnia również układ immunologiczny, wspomagając odporność.
- Natomiast, witaminy z grupy B dbają o prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, co sprawia, że są tak ważne w codziennej diecie.
Innym rozwiązaniem jest wzbogacenie diety w preparaty owocowo-warzywne zawierające enzymy trawienne - będą podkreślały naturalny smak potraw, nie będą wymagały specjalnego przygotowania. Aktywne enzymatycznie preparaty owocowo-warzywne będą jednocześnie doskonałym źródłem witamin, błonnika oraz antyoksydantów, które przeciwdziałają stresowi oksydacyjnemu, ograniczając występowanie stanów zapalnych, będących bezpośrednią przyczyną wielu chorób.
Sposoby na urozmaicenie posiłków – rozwiązania na brak apetytu
Najważniejsze przyczyny i konsekwencje wynikające z utrzymującego się braku łaknienia u dzieci i osób starszych masz już przyswojone, zatem nadszedł czas na to, na co wszyscy czekali – proste i szybkie rozwiązania. Jak radzić sobie zatem z brakiem apetytu u seniora i dziecka? Poniżej proponujemy kilka wskazówek, które pomogą Ci lepiej urozmaicić przyrządzane posiłki.
- Zadbaj o odpowiedni stopień doprawienia potrawy. Zwróć uwagę na to, aby nie była ona zbyt mdła ani przesolona.
- Zaproponuj wspólne gotowanie i zapytaj swojej pociechy lub osoby starszej, na co ma ochotę. Bliski kontakt z przyrządzanym jedzeniem oraz dopasowanie posiłku do preferencji powinno przyczynić się do wzrostu apetytu.
- Stwórz przyjemną atmosferę podczas wspólnego spożywania posiłku. Dobrym pomysłem okaże się wyłączenie telewizora i innych rozpraszaczy, które mogą odciągać od jedzenia.
- Wprowadź system regularnych posiłków – porcje mogą być mniejsze, ale ważne, aby były spożywane o tych samych porach każdego dnia.
- Pamiętaj także, żeby posiłki były w miarę możliwości zróżnicowane i zbilansowane pod kątem odżywczym.
Wzmocnienie apetytu wcale nie musi być trudne, a Twoje chęci mogą wiele zdziałać. Co jednak w przypadku, kiedy wprowadzenie zdrowych nawyków okaże się niewystarczające?
Problemy z łaknieniem a wizyta u lekarza
Wiele osób uważa, że brak apetytu = choroba. Oczywiście, jak już wiesz, wcale nie musi tak być i dobrze rozważyć także inne przyczyny obniżonego łaknienia, jednak w niektórych przypadkach z pewnością warto pomyśleć o wizycie lekarskiej. Ból brzucha, brak apetytu i osłabienie organizmu mogą wskazywać na ewentualność występowania choroby. Dlatego, w trosce o swoje zdrowie, śledź na bieżąco wszystkie objawy, a w razie konieczności umów się na konsultację.
Brak apetytu u seniora lub dziecka może mieć swoje podłoże także w odczuwanym na co dzień stresie. Jeśli miewasz tendencje do nadmiernego zamartwiania się, tu również z pomocą może przyjść wizyta u lekarza i zdrowa dieta, a na jej temat już z pewnością co nieco wiesz. Natomiast o kolejnych zagadnieniach związanych z pełnowartościowymi posiłkami opowiemy Ci następnym razem.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37447292/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37195400/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36807868/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9320473/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37287736/